Op 8 maart, internationale vrouwendag, stappen de Ladies in Red mee met de Wereldvrouwenmars in Brussel. ‘s Avonds organiseert Yamila Idrissi i.s.m het Kaaitheater een ode aan de Marokkaanse feministe Fatima Mernissi. En op 7 maart kan je in Genk terecht voor een avond vol inspirerende verhalen over vrouwen en droomjobs.
Naar aanleiding van de internationale vrouwendag wordt wereldwijd gemobiliseerd voor een Wereldvrouwenmars. In ons land organiseert het netwerk Wereldvrouwenmars België een grote optocht op dinsdag 8 maart.
Ook de Ladies in Red (ABVV, FOS, VIVA-SVV en zij-kant) stappen mee, samen met tal van andere ngo’s, vrouwenorganisaties en vakbonden. Wij willen opnieuw onze solidariteit tonen met de vrouwen wereldwijd, en dit jaar in het bijzonder met vrouwelijke vluchtelingen en migranten, maar ook met de strijd van vrouwen en de vrouwenverenigingen tegen de bezuinigingen waarvan vooral zij het slachtoffer zijn.
Om 11.00 uur vind je ons in de Infante Isabellastraat, naast het Centraal station van Brussel. Om 12.00 uur start de mars met de volgende actieplaatsen:
- Europaplein: flashmob met de Internationale vereniging van Peruaanse vrouwen rond het thema 8 maart en de vrouwenrechten.
- Infante Isabellastraat: installatie van de Vrouwenraad met BV’s die zich
uitspreken tegen seksueel geweld op vrouwen; symbolische voorstelling van V’la la facture: voor een feministische audit van de schuld! - Albertinaplein: ‘Breng de wereld in balans’, Gender moving balance, met
circusanimatie, georganiseerd door Be-gender. - Sint-Jansplein: L’emploi, un choix?, activiteit van de Brusselse coördinatie van WVM.
- Actie voor het Brussels Parlement.
- Rouppeplein: solidariteitsactie met vrouwelijke vluchtelingen (getuigenissen, koor, muziek) en slot van de mars.
Het wordt een mars met veel animatie: flashmob, zang, fanfare, getuigenissen, gender moving balance, rondtrekkende fiets, koffiebedeling…
Stap met mee met de Ladies in Red! Je herkent ons aan de grote Ladies in Red-spandoek en de rode baretten.
Ode aan Fatima Mernissi
’s Avonds organiseert Vlaams parlementslid Yamila Idrissi samen met het Kaaitheater een ode aan Fatima Mernissi, de Simone de Beauvoir van de Maghreb en Idrissi’s intellectuele soulmate. Op 30 november overleed deze Marokkaanse feministe, activiste en sociologe. De voorstelling is een literair en muzikaal eerbetoon aan dit icoon van het feminisme en modernisme in de islam.
Fatima Mernissi laveerde moeiteloos tussen oost en west, altijd getuigend van diepe inzichten in de complexe relatie tussen mensen, culturen en religies. De boeken Achter de sluier en Islam en democratie leverden haar wereldfaam op. Tot op de dag van vandaag blijven het krachtige referentiewerken. Haar talloze sociologische en feministische werken vielen regelmatig in de prijzen. Zowel The Guardian als Arabian Business Magazine benoemden haar als één van de honderd meest invloedrijke Arabische vrouwen wereldwijd.
Als vernieuwende, feministische stem binnen het moderne islamdebat, blijft Mernissi actueel. Haar betekenis voor meisjes, vrouwen en mannen – zowel in Marokko, Noord-Afrika als de rest van de wereld – valt niet te ontkennen. Ze biedt inspiratie, kracht en vooral antwoorden.
Praktisch
Wanneer? Dinsdag 8 maart, 20.30 uur
Waar? Kaaistudio’s, Onze-Lieve-Vrouw van Vaakstraat 81, 1000 Brussel
Voor info en reservaties, klik hier.
Yamila Idrissi’s eerbetoon aan Fatima Mernissi vind je hier.
Sustainability Week Belgium
Ook de Vrouwenraad heeft een interessant programma voorzien op 8 maart, in samenwerking met Sustainable Styles. Van 7 tot 11 maart vindt de Sustainability Week Belgium plaats. Op internationale vrouwendag bezint de Vrouwenraad omtrent de oorzaken van gender inequality en hoe dit tot stand gekomen is om van daaruit een visie te formuleren hoe we een vrouwelijke – DUURZAME – economie kunnen creëren die zorg draagt voor de aarde, haar toekomst en haar bewoners.
Te gast zijn internationale fair trade zakenvrouw Ellen Kegels, antropologe en auteur van #Seksisme. Nee, wij overdrijven niet Cathérine Ongenae, voorzitster van Liberale Vrouwen Aviva Dierickx en de schrijfster van het boek Word ook een Eco Hero Pamela Peeters.
Er zal ook een video worden gemaakt rond gender equality met participatie van de aanwezigen.
Praktisch
Waar? Vrouwenraad Middaglijnstraat 10, 1210 Brussel
Wanneer? Dinsdag 8 maart : 9.00 uur – 11.00 uur
Inschrijven via ask@pamelapeeters.com
Dromen van werk. Maak werk van je dromen
Aan de vooravond van de Internationale vrouwendag organiseert Genk de activiteit ‘Dromen van werk. Maak werk van je dromen’.
De voorbije weken liepen enkele Genkse meisjes mee met een inspirerende, ondernemende vrouw. De meisjes lieten zich gedurende één dag helemaal onderdompelen in de (werk)wereld van deze inspirerende dames. Wat betekent het om zo een job te hebben? Welke keuzes moet je als vrouw dan maken? Is het meisje bereid om dezelfde keuzes te maken? Op basis van hun antwoorden op al die vragen en eigen ideeën komen de meisjes tot actiepunten over werk en vrouwen in Genk en stellen ze die voor op 7 maart. Schepen van Gelijke Kansenbeleid Joke Quintens en schepen van Werk Angelo Bruno sluiten de avond af door hun eigen reflecties mee te geven.
Volgende inspirerende vrouwen dragen hun steentje bij: Joke Quintens, Ria Grondelaers (OCMW-voorzitster), Véronique Claessens (directeur Technische diensten stad Genk), Manuela Rotilio (INBEV, eigen importzaak), Martine Boonen (onderneemster, Mammae), Vicky Thoelen (Managing Director bij COCOMO), Grete Remen (Damhert) en Isabelle Vermeire (Vecarro).
Kris Smet, voormalig omroepster bij de openbare omroep, zal de avond aaneen praten.
Praktisch
Wanneer? Maandag 7 maart, 19.00 uur – 22.00 uur
Waar? Schouwburg Genk – Stadsplein 1, 3600 Genk, Belgium
Inschrijven via diversiteit@genk.be
VeelZIJdig
Leuven zet de vrouw vier dagen lang in het middelpunt van de belangstelling met de derde editie van het evenement veelZIJdig, op 4,5,6 en 8 maart. Op het Martelarenplein, in het Provinciehuis en in de Schouwburg kan je genieten van gesprekken, optredens, voordrachten, workshops, animatie en nog veel meer. VeelZIJdig wil het stereotype ‘vrouwbeeld’ doorbreken door vrouwen in al hun veelzijdigheid te tonen met een brede mix van activiteiten, van ludiek tot diepzinnig, van kijken en luisteren tot praten en zelf doen.
Zo komen Erika van Tielen en Birsen Taspinar praten over (niet-)alledaags moederschap. Eline De Munck komt langs met haar felbesproken documentaire Eline gets dirty en tv-maker Annemie Struyf vertelt over genitale verminking in Kenia. Maar je kunt ook kennis maken met grote Leuvense vrouwen uit het verleden, tijdens de ‘vrouwenwandeling’.
Kunsten
Ook kunstzinnige zielen vinden hun gading dankzij de sessies slam-poetry, vrouwelijke taiko- en andere drummers, de borstenpoëzie met Lotte Dodion of het levend ‘vrouwenmuseum’. Zaterdag laat Viona Westra vrouwen met ‘andere roots’ vertellen over hun afkomst in het multimediaal spektakel en woordavond Ik kom van ver. Als afsluiters serveert veelZIJdig op 8 maart de film Wild Hearts can’t be broken en het theaterstuk Hedda Gabler.
Vlaams-Brabantse Vrouwendag
Zondag biedt het Provinciehuis onderdak aan de twaalfde Vlaams-Brabantse vrouwendag met een brede waaier van workshops: creatief, informatief, zang, dans, lifestyle… maar ook lezingen door onder meer Griet Op de Beeck, Khadija Aznag, Goedele Leysen, Elise De Rijck, Frieda Joris…
Het volledige programma is te vinden op www.veelzijdig.be.
VeelZIJdig is een samenwerking tussen deMens.nu, Stad Leuven en Provincie Vlaams-Brabant.
Praktisch
Wanneer? Vrijdag 4 maart, zaterdag 5 maart, zondag 6 maart en dinsdag 8 maart
Waar? VeelZIJdigtent, Martelarenplein, 3000 Leuven – 30cc/schouwburg, Bondgenotenlaan 21, 3000 Leuven – Provinciehuis, Provincieplein 1, 3010 Leuven
4, 5 en 6 maart zijn kosteloos
8 maart:
Film Wild Hearts can’t be broken: inschrijven via www.disabilityfilmfestival.be
Theaterstuk Herda Gebbler: tickets via www.30cc.be
Ontstaansgeschiedenis van 8 maart, Internationale Vrouwendag
Internationale Vrouwendag stond en staat voor het gevoel van solidariteit en strijdbaarheid van vrouwen overal ter wereld. De viering ervan vindt vaak plaats rond een specifiek thema, bijvoorbeeld voor vrouwenrechten of tegen geweld of armoede.
De ontstaansgeschiedenis in vogelvlucht
1907 / Stuttgart
Eerste Internationale Socialistische Vrouwenconferentie in Stuttgart.
1908 / New York
Op 8 maart demonstreren duizenden textielarbeidsters in New York. Zij eisen betere werkomstandigheden, een 8-urige werkdag, vrouwenkiesrecht en afschaffing van kinderarbeid.
1910 / Kopenhagen
Tweede Internationale Socialistische Vrouwenconferentie vindt plaats in Kopenhagen. Er wordt beslist om ieder jaar een internationale vrouwendag te organiseren, maar er is nog geen vaste dag voor voorzien.
1911
Voor het eerst wordt de Internationale Vrouwendag in verschillende landen gevierd: in Duitsland onder impuls van Clara Zetkin, en ook in Oostenrijk, Denemarken, Zwitserland en de Verenigde Staten.
1912 / Nederland
Internationale Vrouwendag wordt voor het eerst in Nederland gevierd op 12 mei.
1914
Duizenden demonstreren tegen de dreigende oorlog in Duitsland en tegen de arrestatie van Rosa Luxemburg.
1917 / Sint-Petersburg
Textielarbeidsters in Sint-Petersburg staken – voor het eerst op 8 maart – onder leiding van Alexandra Kollontai tegen slechte werkomstandigheden. Steeds meer vrouwen demonstreren en staken tegen de oorlog en het voedseltekort, tot er een algemene werkstaking is.
1921
Ter herinnering aan de gebeurtenissen in 1917 in St. Petersburg kiest het Internationale Vrouwensecretariaat van de Derde Communistische Internationale een vaste datum voor Internationale Vrouwendag: 8 maart.
1922
Internationale Vrouwendag wordt vanaf dit jaar op een vaste datum, namelijk 8 maart, gevierd. Aanvankelijk gebeurt dit alleen door socialistische en communistische vrouwen.
1978
De Verenigde Naties erkennen 8 maart als Internationale Vrouwendag.
Waarom 8 maart?
In 1911 werd de Vrouwendag internationaal voor het eerst gevierd. Aanvankelijk viel de Vrouwendag op verschillende data, maar in 1922 werd 8 maart gekozen als vaste datum. Er bestaan verschillende mogelijke verklaringen voor de keuze van 8 maart als datum voor de Internationale Vrouwendag.
Een gangbare westerse lezing is dat 8 maart terug te voeren is op stakingen van textielarbeidsters in New York op 8 maart 1908. Zij gingen de straat op om te demonstreren tegen onder meer de lange werktijden, de lage lonen en de slechte werkomstandigheden. Maar het is mogelijk dat deze verklaring voor de keuze van 8 maart pas in de jaren vijftig van de twintigste eeuw is ontstaan. In volle Koude Oorlog kon toch moeilijk de eer aan een communistisch land gegeven worden? 8 maart zou namelijk ook kunnen verwijzen naar de grote vrouwenstaking en demonstratie op 8 maart 1917 in Sint-Petersburg.
De lange weg naar Internationale Vrouwendag…
De Eerste Internationale Socialistische Vrouwenconferentie (1907)
Bij de ‘Tweede Internationale’ (een internationale organisatie van socialistische arbeiders met als doel internationale solidariteit) in 1889 in Parijs was Clara Zetkin (1857-1933) aanwezig als vertegenwoordigster van de Duitse socialistische partij. Zij wees er voortdurend op dat socialisme zonder vrouwen niet zou kunnen bestaan en dat mannen samen met vrouwen voor vrouwenrechten moesten strijden. Ook in eigen land streed zij voor vrouwenrechten als onderdeel van de klassenstrijd. Omdat zij geen gehoor vond, nam zij het initiatief tot een socialistische vrouwenbeweging. Vele jaren was ze redactrice van het Duitse socialistische vrouwenblad ‘Die Gleichheit’. Ze vond dat vrouwen ook internationaal gezien meer invloed moesten kunnen uitoefenen op de socialistische partijen. Door haar toedoen kwamen in 1906 in Mannheim socialistische vrouwen uit een groot aantal Europese landen bij elkaar om een internationale bijeenkomst voor te bereiden.
Zo werd in 1907 in Stuttgart de eerste internationale vrouwenconferentie gehouden, een dag voor de Tweede Internationale. Op deze eerste conferentie werd een resolutie aangenomen om de volgende dag bij de Tweede Internationale een motie in te dienen waarin de aangesloten partijen zich verplichtten zowel voor mannenkiesrecht als voor vrouwenkiesrecht te strijden. Deze motie werd aangenomen.
De Tweede Internationale Socialistische Vrouwenconferentie (1910)
In 1910 werd in Kopenhagen de tweede vrouwenconferentie gehouden. Omdat de socialistische partijen zich in de praktijk niet erg bleken in te zetten voor het vrouwenkiesrecht, werd gezocht naar een middel om meer vrouwen bij de strijd te betrekken. Op voorstel van Clara Zetkin werd afgesproken om ieder jaar een internationale vrouwendag te houden met de bijhorende propaganda, demonstraties en vergaderingen. Op die dag zou onder andere voor het algemeen vrouwenkiesrecht gepleit worden. Het Internationale Vrouwensecretariaat zou de gekozen dag -aanvankelijk was er nog geen vaste datum – bekend maken aan de partijbesturen, die op hun beurt dan de vrouwendag zouden uitroepen. En zo gebeurde.
Ten tijde van de 1ste wereldoorlog
In 1911 werd in een aantal landen de eerste Internationale Vrouwendag gevierd. Door het uitbreken van de 1ste Wereldoorlog in 1914 viel de Tweede Internationale uiteen, maar de internationale vrouwenorganisatie bleef bestaan. Er vond in 1915 in Zwitserland zelfs een conferentie plaats van vrouwen uit de oorlogvoerende landen over het beëindigen van de oorlog. Ook ging de jaarlijkse vrouwendag door, die voornamelijk in het teken van de strijd voor de vrede stond.
Clara Zetkin vormde in 1916 samen met Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht de revolutionaire ‘Spartakusbund’, die na de revolutie in Rusland in 1917 overging in de Duitse communistische partij. Zij bleef de leiding houden van het Internationale Vrouwensecretariaat, dat zo onderdeel werd van de in 1919 opgerichte Derde Communistische Internationale.
Een vaste datum voor Internationale Vrouwendag
In 1921 stelde het Internationale Vrouwensecretariaat voor om een vaste datum te kiezen voor de vrouwendag. De keuze viel op 8 maart omwille van de stakingen en demonstraties van vrouwen in Sint-Petersburg die uiteindelijk zouden uitmonden in een algemene werkstaking. Naast Internationale Vrouwendag werd 8 maart hierdoor ook een officiële communistische feestdag, waarop de algemene werkstaking als eerste begin van de revolutie herdacht werd. De scheuring door de Russische Revolutie van 1917 tussen communisten en socialisten had tot gevolg dat in de Verenigde Staten en in West-Europa 8 maart lange tijd voornamelijk in communistische kring werd gevierd.
Na de Russische revolutie was de internationale band en in het bijzonder de band met Clara Zetkin en de sociaal-democratische vrouwen verbroken. Toch organiseerden zij van 1920 tot 1924 een – nationale – vrouwendag. Daarna werd er weer een Internationale Vrouwendag gevierd, omdat ook de sociaal-democraten een internationale organisatie hadden opgezet, waarbij de vrouwen aangesloten waren. In het interbellum bleven de sociaal-democratische vrouwen Internationale Vrouwendag op een wisselende datum vieren.
Internationale Vrouwendag na de 2de Wereldoorlog
Na de Tweede Wereldoorlog bleven alleen nog de communistische vrouwen op 8 maart Internationale Vrouwendag vieren. Het was pas dankzij de ‘tweede feministische golf’ in de Verenigde Staten en West-Europa dat de traditie van de viering op 8 maart van Internationale Vrouwendag weer in ere werd hersteld, dit keer verwijzend naar de staking in 1908 in New York op 8 maart.
Sinds 1975, het Internationale Jaar van de vrouw, wordt op 8 maart Internationale Vrouwendag weer wijd verspreid over de hele wereld gevierd en in 1978 werd 8 maart door de Verenigde Naties officieel erkend als Internationale Vrouwendag.
In België wordt er, in tegenstelling tot de Vlaamse Vrouwendag op 11 november, niet in een bepaalde stad gevierd. De initiatieven zijn divers en vaak provinciaal of lokaal. Op 25 november 2010 hebben de sp.a-volksvertegenwoordigers Maya Detiège en Meryame Kitir een wetsvoorstel ingediend om van 8 maart een officiële feestdag te maken.
Meer lezen over de geschiedenis van 8 maart?
- het wetsvoorstel Detiège en Kitir om van 8 maart een officiële feestdag te maken
- RoSa, het documentatiecentrum voor gelijke kansen, feminisme en vrouwenstudies
- ga in de kalender van Amazone op zoek naar Belgische initiatieven voor 8 maart
- de officiële website van International Women’s Day
Met dank aan Annemarie Kloosterman, archivaris IIAV Nederland