Vlaamse vrouwen krijgen steeds later kinderen, aldus een nieuw rapport van Kind en Gezin. En daar duikt de ‘Een slimme meid krijgt haar kind op tijd’-slogan weer op, inclusief belerende vinger. Maar in plaats van de schuld bij de vrouwen te leggen, mag de maatschappij de hand ook wel eens in eigen boezem steken.
In 2015 was de gemiddelde leeftijd waarop vrouwen een kind kregen 28,2 jaar. Vijftien jaar geleden was dat nog 26,7 jaar. Daarnaast daalt het totaal aantal geboorten in Vlaanderen volgens Kind en Gezin, maar het vruchtbaarheidspeil ligt bij 35-plussers wel opvallend hoger dan bij jonge twintigers. Dat was vroeger wel anders.
Problematisch, zo klinkt het uit vele hoeken. Want door dat ‘uitstelgedrag’ lopen vrouwen meer kans op complicaties en miskramen. Bovendien hebben ze vaak medische begeleiding nodig, wat staat én ouders handenvol geld kost. En soms lukt het ook gewoon niet meer, met persoonlijke drama’s tot gevolg.
Product van een maatschappij
Uiteraard klopt het dat we biologisch gezien op een fout spoor zitten, met alle gevolgen van dien. Maar waarom zijn het in deze discussie steevast de vrouwen die met een verbrande poep op de blaren moeten gaan zitten? Zij zijn immers enkel het product van een maatschappij die de verticale curve van prestatie, groei en winst nu eenmaal meer waardeert dan het kronkelige pad van pampers, snotneuzen en zorgtijd.
Zo worden jongeren gestimuleerd om verder te studeren: een goede zaak uiteraard, maar doorworstel maar eens een examenperiode of vertrek maar eens op Erasmus (buitenlandse ervaringen zijn goed voor je cv!) met een hoogzwangere buik. De vraag of je al van voorbehoedsmiddelen hebt gehoord, zou bovendien niet lang op zich laten wachten.
Dit betekent dus dat de meeste jonge vrouwen pas midden hun twintigerjaren werk beginnen zoeken. En ook dat doe je best niet met een prangende kinderwens. Een aanzienlijk deel van de meldingen bij het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen gaat over zwangerschapsdiscriminatie. Werkgevers vinden immers nog vaak dat carrière maken en een gezin stichten onverzoenbaar zijn, en met hen eigenlijk ook de rest van de maatschappij: een diploma moet verzilverd worden, en uitvallen als je pas een nieuwe job hebt is not done. Bovendien: betaal maar eens een voltijdse crèche, doktersbezoeken, een gezinswagen en huishoudhulp met een startersloontje.
En dan is er uiteraard nog dat andere, niet te onderschatten, obstakel op weg naar het moederschap: door al dat studeren en werken komen vrouwen de geschikte levenspartner steeds later tegen. En ook die partner durft wel eens te talmen met gezinsuitbreiding: hij weet natuurlijk dat kinderen tijd vragen en dat zijn werkgever het niet zo begrepen heeft op prille papa’s wier hoofd meer naar ouderschapsverlof staat dan naar promotie.
De enkele vrouwen die te midden van deze drukte toch de tijd, ruimte en vooral moed vinden om al op jonge leeftijd aan kinderen te beginnen, worden trouwens zelden beloond voor het volgen van hun biologische klok. Nee, deze vrouwen mogen zich nadien dubbel en dik bewijzen, want hun cv is te kort en hun afwezigheidslijstje te lang.
Slimme meiden kiezen bewust
Tot slot nog dit: uitstellen is niet per definitie slecht. Godzijdank kiezen vrouwen – én mannen! – vandaag steeds bewuster voor kinderen, en dat moeten er niet per se vier zijn. De raad van dokter Jeffrey Wijnberg in De Morgen – “Wacht niet op de kinderwens, maar krijg een kind en zorg dat het gewenst is” – klinkt haast crimineel in een overbevolkte wereld, waar nog steeds te veel kinderen aan hun lot worden overgelaten omdat hun ouders uiteindelijk toch niet klaar voor hen waren. Beginnen aan kinderen als de financiële en organisatorische omstandigheden – eindelijk! – meezitten, én deze kinderen ook echt heel graag willen: ziehier de slimme meiden van deze tijd.