Sinds deze maand hebben alle EU-lidstaten de Conventie van Istanbul getekend. Dit verdrag van de Raad van Europa bestaat nochtans al drie jaar. Het is het eerste Europese framework om alle vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes te voorkomen, bestrijden en bestraffen. Nu moet ook nog het Europees parlement toetreden tot de Conventie.

Eén op de drie vrouwen in de Europese Unie heeft fysiek en/of seksueel geweld meegemaakt sinds de leeftijd van vijftien jaar. 75% van de vrouwen op de werkvloer of in het topmanagement heeft reeds seksuele intimidatie ondergaan, en één op de tien vrouwen heeft reeds seksuele intimidatie meegemaakt of is reeds gestalkt door middel van de nieuwe technologieën.

Belangrijke tool tegen geweld

De Conventie van Istanbul is een initiatief van de Raad van Europa. Dat is een club van 47 landen (geen EU-orgaan!) dat respect voor mensenrechten wereldwijd wil uitdragen in nationaal en internationaal recht. Het verdrag somt een brede waaier van maatregelen op om de strijd aan te gaan tegen gendergerelateerd geweld. De maatregelen zijn bindend, wat van de Conventie een zeer belangrijk instrument maakt. In 2011 werd dit verdrag aangenomen in de Raad van Europa, en in 2014 trad het in werking. Hierna moest het nog door de aparte EU-lidstaten getekend en geratificeerd (opgenomen in de nationale wetgeving) worden.

Concreet

Anders dan andere verdragen, voorziet de Conventie in de implementatie van concrete en gecoördineerde richtlijnen voor alle beleidsorganen die te maken hebben met preventie, vervolging en bescherming. Naast het duidelijk definiëren en criminaliseren van alle vormen van geweld (fysiek, psychologisch en seksueel geweld, stalking en seksuele intimidatie, besnijdenis, gedwongen huwelijken, verplichte abortus of sterilisatie), schuift de Conventie maatregelen naar voren om geweld te voorkomen (sensibiliseringsacties en vorming op school, opleidingen voor hulpverleners, de rol van de media in het bannen van genderstereotypen, het begeleiden van plegers…), om slachtoffers te beschermen (een gratis ‘hotline’, vluchthuizen, psychologische, medische en juridische begeleiding…) en het verplicht maken van dataverzameling.

Ook jongens en mannen

Verder vraagt de Conventie dat gendergerelateerd geweld erkend wordt als een vorm van vervolging bij het toekennen van een statuut aan vluchtelingen. Opmerkelijk is dat de Conventie ook jongens en mannen als potentiële slachtoffers beschouwd, zoals in de kwesties van huiselijk geweld of gedwongen huwelijken.

Eindelijk getekend

Sinds deze maand hebben alle EU-lidstaten de Conventie eindelijk getekend, en veertien hebben deze ook geratificeerd (zie kaartje). Ook de Europese Unie tekende de Conventie, naast de aparte lidstaten. Nu is enkel nog de formele toetreding van de EU nodig tot het verdrag. De kwestie wordt deze maand in het Europees Parlement besproken.