Als het Europees Kampioenschap eraan komt, staat het land al maanden op voorhand paraat met tricolore toeters en bellen, en kan zelfs een driejarige zonder verpinken het nationale elftal opsommen. Welnu, over twee weken is het opnieuw zover. U valt uit de lucht? Van 16 juli tot 6 augustus spelen onze Red Flames in Nederland. Onze vrouwenploeg, dus.
“In België is het onmogelijk om als vrouw van voetbal te leven”, getuigde Standard-speelster en Red Flame Imke Courtois onlangs in een documentaire op Sporza. Dat de verloning van de nationale vrouwenploeg ronduit beschamend is, voegde ze eraan toe, en dat een mannelijke voetballer uit de vierde provinciale meer verdiende dan zij. Het contrast met de toplonen van mannelijke collega’s is schrijnend: Kevin De Bruyne verdient per dag 19.000 euro, zo bleek eind vorig jaar uit de onthullingen rond Football Leaks. Dat bedrag komt waarschijnlijk overeen met het jaarloon van sommige speelsters – dat ze overigens niet met voetbal verdienden.
De loonkloof in de sport is gigantisch. Dat komt omdat vrouwenvoetbal – de term alleen al – heel lang niet serieus werd genomen.
Geen vrouwen op het veld
Volgens kenniscentrum voor gender en feminisme RoSa is het parcours van het vrouwenvoetbal bijzonder hobbelig te noemen. Zo werd de eerste ‘officiële’ Belgische voetbalclub voor vrouwen, de Brussels Femina Club, opgericht in 1921, maar werden zogenaamde damesvoetbalploegen tezelfdertijd wel verboden door de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB). De ‘herenclubs’ die vrouwenploegen op hun terreinen lieten spelen riskeerden zelfs sancties. Pas in 1971 organiseerde de KBVB een officiële competitie voor vrouwen.
In 2012 zag een BeNe-League met teams uit Nederland het levenslicht, maar deze interlandelijke competitie werd een aantal jaren later weer afgevoerd. Ook teams en clubs kwamen en gingen. Pas in 1969 vond het eerste niet officiële EK voor vrouwen plaats. Op een officiële editie was het wachten tot 1984. Die toernooien telden telkens slechts twaalf teams. Dit jaar doen er voor het eerst zestien landen mee, waaronder – en ook dat is een primeur – België.
The times they are a changing
In 2015 werd in Oostende de allereerste Sparkle uitgereikt, een trofee voor de beste Belgische voetbalster uit de BeNe-League en de eerste klasse. De Damesliga, de Belgian Football Coaches (BFC) en de stad Oostende vonden toch wel dat er iets fout zat tijdens de laatste uitreiking van de Gouden Schoen: voetbalsters kwamen traditiegetrouw niet in aanmerking voor deze prijs, maar spelersvrouwen (de zogenaamde ‘WAGs’) werden met de Gouden Pump wel in de bloemetjes gezet.
Ook de Amerikaanse game-ontwikkelaar EA Sports begreep dat vrouwen niet meer systematisch aan de kant kunnen geschoven worden in het snel professionaliserende vrouwenvoetbal – in de VS is voetbal nota bene een echte ‘vrouwensport’. Het populaire voetbalspel FIFA telt nu twaalf nationale damesteams. En op 1 juni lanceerde de Europese voetbalbond UEFA de ‘Together #WePlayStrong’-campagne, een initiatief dat ervoor moet zorgen dat voetbal tegen 2022 de meest gespeelde sport wordt bij meisjes in heel Europa.
Zien spelen, doet spelen
Ondertussen stijgen de ledenaantallen van de clubs gestaag, met dank aan Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) en de Voetbalfederatie Vlaanderen, die sinds 2015 sterk inzetten op de participatiekansen van meisjes en vrouwen. Volgens RoSa is voetbal momenteel de prominentste teamsport voor vrouwen wereldwijd en één van de weinige teamsporten voor vrouwen die diverse professionele competities heeft.
Toch kan het nog beter. In de Scandinavische landen is ongeveer 1 voetbalspeler op 3 een meisje, in België is dit 1 op 20. En voor wie het tot het EK schopt, kan enkel hopen dat haar baas haar onbetaald verlof wil geven.