Wist je dat Marguerite Lefèvre pas in 1960 gewoon hoogleraar werd nadat ze reeds een 30-jarige academische loopbaan achter de rug had en 80 publicaties op haar naam had staan?
Marguerite Lefèvre is een pionier in de geschiedenis van de Leuvense universiteit. In 1960 werd zij benoemd tot de eerste vrouwelijke hoogleraar van de universiteit. Ze had nochtans al een carrière van 30 jaar achter de rug. De weg naar het hoogleraarschap verliep niet zonder slag of stoot.
Marguerite Lefèvre, geboren als enige dochter op 1 maart 1895, ging naar school in Leuven waar ze in 1913 haar diploma van onderwijzeres behaalde aan de normaalschool van het Paridaensinstituut. Ze kwam, als secretaresse, aan de zijde terecht van docent Paul Michotte, de grondlegger van de Belgische geografie, een academische tak die nog in volle bloei was. In 1921, een jaar nadat de Leuvense universiteit haar deuren open stelde voor vrouwen, schreef Lefèvre zich in als vrije student aan de School voor Handelswetenschappen, waar ze eveneens de vakken aardrijkskunde volgde van haar leermeester Michotte. Het bleek al snel dat Lefèvre geen academische eendagsvlieg was. Haar doctoraat ‘à titre étranger’ behaalde ze aan de Parijse Sorbonne met haar studie “L’Habitat rural en Belgique”. In België stond die titel op dat moment zelfs nog niet open voor vrouwelijke onderzoekers. Later wordt haar doctoraat gepubliceerd en in 1927 promoveert ze tot assistent en nadien tot geassocieerd vorser.
Lefèvre staat op dat moment aan het hoogtepunt van haar carrière. Ze bewijst een productieve wetenschapper te zijn met zin voor interpersoonlijke relaties. Haar netwerk breidt zich uit tot over de landsgrenzen, het reikt zelfs verder dan deze van haar leermeester. Dit vertaalt zich naar haar internationale en nationale activiteiten in allerlei verenigingen. Ze wordt eerst secretaris-generaal van de Union Géographique International en later de eerste ondervoorzitter ervan. Ze legt contacten met andere vrouwelijke academici, die zich verenigen in de Association des femmes universitaires catholiques. Lefèvre is lid in het eerste bestuurscomité van deze vereniging.
Maar de Leuvense Universiteit is nog niet klaar voor een vrouwelijke hoogleraar. Dit werd duidelijk bij de vernederlandsing van het vak “fysische aardrijkskunde”, wanneer Pierre de Bethune, een mijningenieur die de Nederlandse taal minder machtig is, tegen alle verwachtingen in wordt aangesteld als titularis. Zelfs na het overlijden van Michotte krijgt Marguerite Lefèvre geen volwaardige academische titel hoewel de post vacant is. Haar glazen plafond was bereikt! Ze bleef echter wél nog jarenlang ‘directeur van het geografisch instituut’, een voorwaarde die Michotte in zijn testament had opgetekend.
Tot 1960 zal Lefèvre moeten wachten om aangesteld te worden tot gewoon hoogleraar. Deze erkenning vindt plaats op het moment dat Lefèvre 66 jaar oud is en na een 30-jarige academische loopbaan. Ze vervult dan al meer dan 20 jaar de normale functies van een professor en heeft niet minder dan 80 publicaties op haar naam staan. Hiervan kan ze helaas slechts kort genieten. In 1964 moet ze op emeritaat en drie jaar later overlijdt ze aan een kortstondige ziekte.
De stad Leuven heeft een straat naar haar genoemd en de Academische Stichting Leuven reikt een tweejaarlijkse prijs, de Marguerite Lefèvreprijs voor Genderstudies, uit ter bekroning van een meesterproef die een belangrijke bijdrage levert aan het wetenschappelijk inzicht in de problematiek van gender, genderverhoudingen en/of de gelijkekansenthematiek.
In de rubriek ‘zij-verhalen’ zetten we maandelijks een iconische vrouw in de schijnwerpers. Want hoewel vrouwen al eeuwenlang de toekomst mee vorm geven, zijn het toch vaak mannen die eeuwige roem vergaren. En dat willen wij graag anders zien.