Van bondagekoningin tot verguisde VN-ambassadrice: bijna tachtig jaar na haar geboorte is de controverse rond Wonder Woman nog steeds niet gaan liggen. Het eerste en bekendste vrouwelijke comic-figuur heeft reeds vele strijden gestreden, gelukkig kan ze steeds rekenen op de hulp van haar aardse zusters.

Vorig jaar werd Wonder Woman uitgeroepen tot VN-ambassadrice, wat onmiddellijk op veel kritiek werd onthaald. In haar bustier en leren laarzen zou de amazonestrijdster een seksistisch vrouwbeeld geven. Duizenden handtekeningen later was ze ambassadrice af. Een spijtige zaak, want Wonder Woman was als eerste bekende superheldin een feministisch rolmodel en een icoon van de vrouwelijke emancipatiestrijd.

Later op het jaar veroverde ze alle grote filmzalen. Wonder Woman is het eerste filmproject met zo een groot budget waarin een vrouwelijk personage centraal staat. Terwijl de actrice Gal Gadot haar tegenstanders in mootjes hakt, deelde Kinepolis goodie bags uit met huishoudspulletjes.

Anno 2017 zijn de geesten met andere woorden niet zo veel rijper dan bijna tachtig jaar geleden, toen de goegemeente steigerde bij het plots aan diggelen geslagen vrouwbeeld. Zelfs een magische lasso kon Wonder Woman niet bevrijden van conservatieve en misogyne vingertjes.

Who run the world? Girls!

Wonder Woman ontsproot aan het brein van psycholoog William Marston die van comic- uitvinder Maxwell Gaines de opdracht kreeg om een vrouwelijke superheldin te maken om het ultragewelddadige imago van het genre bij te sturen. Marston, de uitvinder van de leugendetector en een feminist, was ervan overtuigd dat vrouwen eerlijker en vredelievender waren. Volgens Marston was “Wonder Woman psychological propaganda for the new type of woman who should, I believe, rule the world”. Met zijn comic wilde hij naar eigen zeggen verslag uitbrengen van “a great movement now under way—the growth in the power of women”.

Zijn geesteskind is krachtig en onafhankelijk, en ze strijdt voor een rechtvaardige wereld. Na de grijsgedraaide verhalen van onderdanige jonkvrouwen en geschaakte prinsessen is Wonder Woman dan ook een welkome afwisseling. Diana, zoals de krijgster echt heet, wordt geboren op het mythische Griekse eiland Themyscira en grootgebracht door amazones. Van de goden krijgt ze schoonheid en moed, maar ook superkrachten mee. Wanneer voor het eiland een piloot neerstort in de zee, redt Diana zijn leven. Ze hoort de verhalen over het brandende Europa – we zitten in volle WOII – en besluit haar paradijs te verlaten om fascisme te gaan bestrijden met feminisme.

Bondage en bloot

Marston houdt dus van sterke vrouwen, en vooral van het domineren van sterke vrouwen. Diana vliegt opvallend vaak in de touwen, wat haar de bijnaam van bondagekoningin oplevert. Naast de seksuele fetisj van haar bedenker, moet Wonder Woman ook afrekenen met de heersende kuisheidsmoraal. Haar schaarse outfit brengt de National Organization for Decent Literature ertoe om de comic op de lijst te zetten van afgekeurde publicaties in 1942. Critici worden op hun beurt nerveus van de vaderloze afkomst van Diana. In de latere versies heeft de amazone dan ook plots een Olympische god als verwekker. Wanneer Wonder Woman er uiteindelijk in slaagt om binnen te dringen in de strips met het superheldenteam Justice Society, krijgt ze de rol van secretaresse. Haar mannelijke collega’s moeten haar steeds vaker komen redden, terwijl zijzelf urenlang zit te fantaseren over haar piloot.

Sisterhood

Gelukkig is er dat andere icoon van feminisme, de activiste Gloria Steinem, die Wonder Woman in ere herstelt door haar op de cover van de eerste editie van de feministische publicatie Ms te plaatsen in 1972. Steinem was beledigd dat de werelds meest bekende superheldin was gedegradeerd tot een door haar lief geobsedeerde deerne in nood. De comics met een empowerede Wonder Woman volgden prompt. Na enkele flops startte in 1975 de tv-serie over Wonder Woman. Lynda Carter vertolkt op meesterlijke wijze de originele amazonekrijgster, inclusief kostuum en superkrachten. De serie kent een groot succes, mede dankzij het grote budget voor special effects. En bijna tachtig jaar na haar geboorte – amazones verouderen niet –  wordt Wonder Woman voor de eerste keer verfilmd door een vrouwelijke regisseur. Patty Jenkins maakt van haar krijgster een blockbuster, die meer zalen trekt dan Batman of Superman.

Vrouwen als superhelden, het blijft voor velen een lastige combinatie. Stereotiepe denkbeelden en het mannelijke oordeel blijven hun feministische boodschap overschaduwen. Gelukkig zijn er andere vrouwen om hen te redden wanneer het nodig is.