“When you mistreat a woman you stop being a man” / “Cuando maltratas a una mujer dejas de ser un hombre”
Op 25 november was het de internationale dag tegen geweld op vrouwen en meisjes. zij-kant stapte mee in de massabetoging georganiseerd door Mirabal. Dit platform verenigt alle organisaties die mee betogen tegen het geweld op vrouwen, en ontleent zijn naam aan drie opmerkelijke vrijheidsstrijdsters die aan de basis liggen van deze VN-dag.
Patria, Minerva en Maria Teresa Mirabal leken het mooi voor elkaar te hebben. Ze kwamen uit een gegoede familie en in een tijd waarin vrouwen opgeleid werden tot huisvrouwen, konden zij studeren. Toch leefden ze, net als alle andere Dominicanen in de jaren ’50, in angst voor de wrede dictator Trujillo. Samen met zijn geheime politie controleerde hij het doen en laten van de bevolking, en smoorde elke vorm van dissidentie bloederig in de kiem. Daarnaast liet hij regelmatig jonge meisjes ontvoeren die gedwongen werden om zijn lusten te bevredigen.
De toorn van Trujillo
Zo liet Trujillo ook zijn oog vallen op de linkse Minerva Mirabal, een echte anti-Trujillista. Ze wees zijn avances af, en werd daarop zwaar afgerekend: Trujillo boycotte haar rechtenstudies, vader Mirabal werd in de gevangenis gegooid en overleefde de mishandelingen niet, het fortuin van de Mirabals werd afgenomen en de geheime politie volgde de familie op de voet.
Las Mariposas
Minerva kreeg steun van haar zussen Patria en Maria Teresa, en van hun echtgenoten. Een vierde zus, Bélgica Adela, beter bekend als Dedé, hield zich op de achtergrond: haar echtgenoot wilde niet dat zij zich politiek engageerde. Na een mislukte poging van enkele verbannen Dominicanen om Trujillo af te zetten, namen de drie Mirabalzussen de fakkel over en transformeerden zich tot activisten van het eerste uur. Ze deelden pamfletten uit, verzamelden materiaal voor wapens en fabriceerden geïmproviseerde bommen aan de keukentafel. De guerrillera’s kregen de codenaam Las Mariposas (de vlinders).
Hinderlaag
Na een mislukte moordpoging op de dictator in 1960 werd de hele familie gevangengenomen. Dankzij internationale druk konden de zussen snel vrijkomen, maar hun echtgenoten werden naar een afgelegen gevangenis gebracht aan de andere kant van de bergen. Patria, Minerva en Maria Teresa wisten dat dit een valstrik was. Toch besloten ze om hun mannen te bezoeken, en botsten in het naar huis rijden op de verwachte hinderlaag.
Opstand
Die avond, op 25 november 1960, werden de zussen en hun chauffeur doodgeslagen. De Trujillo-handlangers gooiden de auto in een ravijn om de moord op een ongeluk te doen lijken, wat uiteraard niemand geloofde. Naar verluidt zou de verontwaardiging over hun laffe moord het land zodanig in vuur en vlam zetten, dat de Dominicanen eindelijk de moed vonden om in opstand te komen en de dictator zes maanden later af te zetten.
Internationale dag tegen geweld op vrouwen
Vandaag heeft elke Dominicaanse stad wel een monument of een straatnaam ter nagedachtenis van de zussen Mirabal, en hun geboorteprovincie werd omgedoopt tot Hermanas Mirabal. De nog niet zo lang overleden Dedé, die de kinderen van haar zussen grootbracht, hield de herinnering aan haar zussen levend door het Mirabal Sisters Museum op te richten, dat elke dag honderden bezoekers trekt. En met In the Time of the Butterflies en Trópico de Sangre exporteerde ook de filmimdustrie het verhaal van de vlinders. Maar de mooiste herdenking kwam er wel via de Verenigde Naties, die 25 november in 1999 uitriepen tot de internationale dag tegen geweld op vrouwen.