Onze voorzitster, Inga Verhaert, schreef een opinie naar aanleiding van de zaak Bart De Pauw en over de essentie daarvan.
De voorbije dagen deden een aantal vrouwen hun verhaal bij een vertrouwenspersoon over schofterig gedrag van een man met macht. De analyses over wie de mediastorm nu precies aanstookte, gaan alle kanten uit. Waarom gaat net dáár zoveel aandacht naar? Wellicht omdat de réden waarom vrouwen überhaupt hun verhaal deden een zeer gevoelige snaar raakt. We willen namelijk best aannemen dat vreemde mannen die zich in de bosjes schuilhouden gevaarlijk zijn.
Maar wat blijkt nu? Dat het gevaar dicht bij huis wel zeker zo groot en griezelig is. Bij de mannen die je kent. Sympathiek vindt zelfs. En dat is blijkbaar voor nogal wat mensen schokkend én nieuws. En dus is het misschien veiliger het debat terug te brengen naar iets wat meer in de comfort zone ligt, namelijk hoe gaan we om met procedures en communicatie, al dan niet in de media.
Nochtans wijzen vrouwenbewegingen zoals zij-kant al decennia lang op de ontluisterende cijfers van (seksueel) geweld tegen vrouwen. Op onnoemelijk leed dat vrouwen binnenskamers wordt aangedaan. Door hun partner, hun vader, hun broer, hun collega. De statistieken over verkrachting (in 2016 werden maar liefst 80 vrouwen per dag in dit land verkracht) en vooral over het uitblijven van gepast gevolg (maar 10 % doet aangifte en slechts 1 % resulteert in gevangenisstraf) zijn meteen een verklaring voor de terughoudendheid van veel vrouwen om hun verhaal te doen. Je riskeert een tweede maal misbruikt te worden. Sommige spraken dit weekend over “trial by media”. “Rape by media” is veeleer gangbaar.
Ik ben oprecht blij met de aandacht voor het probleem van grensoverschrijdend gedrag. Misschien kunnen we eindelijk eens wat doelmatige reacties zien ontstaan. En dan heb ik het niet over oproepen tot minder polarisatie. Die helpen slachtoffers ook geen meter vooruit. Slachtoffers polariseren overigens niet wanneer ze hun verhaal doen. Ze vragen om hulp. Wat slachtoffers nodig hebben, is begrip en een daadkrachtig optreden tegen daders. Een onmiddellijk stopzetten van het gedrag in kwestie. Zonder daar zelf nadelige gevolgen van te ondervinden.
Daarom zijn meldpunten, vertrouwenspersonen, preventiediensten etc. allemaal prima en noodzakelijk. Maar laten we het probleem toch vooral situeren waar het ligt: bij mannen met macht die hun manieren niet houden. De ongetwijfeld goedbedoelde suggesties om vrouwen weerbaarder te maken in de opleiding, op de werkvloer, in de publieke ruimte etc. leggen opnieuw de verantwoordelijkheid bij de vrouw. Alsjeblieft zeg. Vrouwen moeten zich op al die plekken zonder meer veilig kunnen voelen. Slachtoffers overschrijden geen grenzen. Ze hoeven ze ook niet met vlag en wimpel te markeren. Het zijn agressors die grenzen met de voeten treden. In internationale politiek zijn vlaggen en grensposten ook niet altijd een probaat middel gebleken om vijandigheden van een andere mogendheid te weren. Internationaal geldende afspraken en anderen die toekijken zijn dat – net als in relaties tussen mensen – veel meer. Echte mannen – en die zijn er gelukkig ook – hebben geen grensincidenten nodig. Zij weten waar de lijn ligt.
Inga Verhaert
Voorzitter zij-kant, de progressieve vrouwenbeweging