We zeiden het al op Equal Pay Day: de loonkloof v/m verandert na de loopbaan in een nog grotere pensioenkloof. Zo ligt een vrouwenpensioen 25% lager dan een mannenpensioen. De maatregelen die de regering aankondigt dreigen die kloof alleen maar te vergroten. Uit onvrede met de asociale pensioenhervormingen organiseren de vakbonden op 16 mei een manifestatie voor betere pensioenen in Brussel. zij-kant stapt mee.

Volgens het Kenniscentrum Pensioenen bedraagt het gemiddeld wettelijk pensioen per maand in België 1.181 euro voor een man en 882 euro voor een vrouw. Het gaat hier over de werknemerspensioenen van nieuw gepensioneerden in 2014. In Europa gaapt de kloof tussen vrouwen- en mannenpensioenen nog breder: met 39% kunnen we spreken van een pensioenravijn.

zij-kant wil deze flagrante ongelijkheid onder de aandacht brengen met een Equal Pension Day. Naar analogie met Equal Pay Day, is Equal Pension Day de dag in het jaar waarop gepensioneerde vrouwen eindelijk dezelfde uitkering ontvangen als het bedrag waarmee mannen het jaar ervoor afsloten. Door de kloof van 39% duurt het tot 22 mei – bijna vijf maanden – vooraleer vrouwen mannen hebben bijgebeend.

Waarom is een vrouwenpensioen zoveel lager dan een mannenpensioen?

Hiervoor zijn verschillende oorzaken die we reeds aanhaalden in ons Equal Pay Day-persdossier, aangezien de loonongelijkheid aan de basis ligt van de pensioenkloof.

1. Korte loopbaan = lager pensioen

Door de pensioenformule geldt dat een langere loopbaan recht geeft op een hoger pensioen. Er wordt immers rekening gehouden met een volledige loopbaan van 45 jaren: het loon van elk gewerkt jaar telt voor 1/45ste mee in de berekening van het pensioenbedrag. Om recht te hebben op het volledige wettelijke pensioen, moet je dus 45 jaar gewerkt hebben. Vrouwen hebben echter een gemiddelde loopbaan van 36 jaar en mannen van 42 jaar.

De regering trok de leeftijd voor vervroegd pensioen op naar 63 jaar, op voorwaarde dat je loopbaan 42 jaar bedraagt (vanaf 2019). Ook dit halen vrouwen niet.

2. Lager loon = lager pensioen

De regel bij de pensioenberekening is dat elk gewerkt jaar recht geeft op een bepaald aandeel in het pensioenbedrag. Hoe meer je daarbij verdiende, hoe hoger dat pensioenbedrag.

In bepaalde gevallen worden uitzonderingen voorzien: wanneer iemand een aantal jaren weinig verdiende, kan een gewaarborgd minimumloon toegekend worden voor deze jaren. Voor de toekenning van dit minimumloon moet je echter minstens vijftien jaren als werknemer hebben gewerkt, waarvan elk jaar aan minstens één derde van een voltijdse tewerkstelling. Jaren die werden geregulariseerd als studieperiodes of toegekend bij het pensioen als uit de echt gescheiden komen niet in aanmerking.

Een ander vangnet is het minimumpensioen, waarop je recht hebt vanaf dertig jaar loopbaan. Deze mimimumbedragen zijn echter verbonden aan het aantal gewerkte jaren. Heb je geen 45 jaar loopbaan, dan ontvang je niet het (minimum)pensioen dat vandaag 1.220 euro bedraagt, maar een fractie ervan. Iemand die 36 jaar loopbaan heeft, krijgt zo een minimumpensioen van slechts 970 euro.

Vrouwen lopen een groter risico op een laag pensioen omdat hun lonen lager liggen. Een belangrijke oorzaak hiervan is het feit dat de helft van de vrouwen deeltijds werkt, en dat is lang niet altijd een vrije keuze. Mensen die werkloos zijn en nadien onvrijwillig een deeltijdse job uitoefenen, krijgen onder bepaalde voorwaarden een toeslag van de RVA. Dankzij deze inkomensgarantie-uitkering (IGU) ligt hun inkomen minstens even hoog als de werkloosheidsuitkering die ze voordien kregen, én wordt ook hun pensioen omhoog geduwd. De regering wil de IGU echter na twee jaar halveren.

3. Onderbroken loopbaan = lager pensioen

De loopbaankloof hangt samen met de zorgkloof. Vrouwen nemen vaker niet-betaald werk op. De onbetaalde zorgarbeid wordt echter niet altijd gewaardeerd, noch maatschappelijk noch financieel. Sommige ‘niet-actieve’ periodes worden echter gelijkgesteld aan het laatste loon, en tellen dus wel mee voor het pensioen. Deze gelijkgestelde periodes omvatten gemiddeld 37% van de loopbaan van vrouwen  (onvrijwillige werkloosheid, brugpensioen, tijdskrediet…). Voor mannen is dit gemiddeld 30%.

De regering snoeit echter fors in de gelijkstellingen. Zo wordt het pensioen sterk verlaagd vanaf één jaar werkloosheid. Vooral vrouwen zijn de hiervan de dupe, want volgens het Planbureau bestaan de gelijkgestelde periodes in de loopbaan van een vrouw voor 42% uit werkloosheidsperiodes.

Puttensysteem in plaats van puntensysteem

De toekomst ziet er bovendien somber uit. Het puntensysteem zoals het vandaag op tafel ligt zou ingevoerd worden vanaf 2025 en van toepassing zijn op al wie vanaf dat jaar op pensioen gaat. Het principe gaat zo: elke werknemer beschikt over een rekening die opgevuld wordt met punten in de loop van zijn/haar loopbaan. Op het einde van je loopbaan heb je een aantal punten verzameld op je loopbaanrekening, waar een pensioen tegenover staat. Maar als het budget voor het puntenpensioen onvoldoende blijkt, zal het aantal jaar dat je moet werken om van een volledig pensioen te kunnen genieten, worden opgetrokken.  Meer hierover lees je in de pensioenkrant.

Oplossingen

Om de pensioenkloof te tackelen, vraagt zij-kant een correcte toepassing van de loonkloofwet. De grote loonongelijkheid en de loopbaankloof tussen vrouwen en mannen is immers de eerste oorzaak van de pensioenkloof. Verder blijft het een feit dat onze Belgische pensioenen tot de laagste van Europa behoren. Daarom willen we dat het wettelijk pensioen 75% van je gemiddelde loon is, in plaats van 60% vandaag en eisen we een minimumpensioen van 1.500 euro. De niet-gewerkte perioden, zoals bij ziekte en werkloosheid, laten we graag meetellen. Ook in de toekomst moet iedereen op 65 jaar met pensioen kunnen gaan en vroeger als je 40 jaar hebt gewerkt. Ook wanneer je een zwaar beroep hebt, mag je, als het aan ons ligt, al vroeger met pensioen.

Lees hier ons volledige persdossier: www.equalpayday.be

Stap mee met de manifestatie voor waardige pensioenen.

Wanneer? Woensdag 16 mei, 10 uur – 15 uur

Waar? Start aan de Albert II-laan (Noordstation), Brussel

Meer info vind je hier.