Op 15 juni organiseert zij-kant een info- en netwerkavond voor ondernemende vrouwen in Gent. In België is meer dan één op de drie zelfstandigen is een vrouw, maar hun parcours blijkt niet gemakkelijk. Zo startten steeds meer vrouwen als zelfstandige, maar kiezen ze daarbij vaak voor een activiteit in bijberoep. Vrouwen maakten de laatste jaren ook stevig opmars als vrije beroepers, maar boven de 30 zijn de mannen opnieuw in de meerderheid. De combinatie werk-gezin blijkt een obstakel, en ook het zelfvertrouwen laat het wel eens afweten.

Volgens de Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) is 34% van alle aangesloten verzekeringsplichtigen in België een vrouw (31/12/2013).

• België telt 91.059 starters, waarvan 40% vrouwen.

• Meer dan vier vrije beroepers op tien (43%) in België is een vrouw. De afgelopen jaren nam het aandeel vrouwen in vrije beroepen zeer sterk toe. Eind 2000 waren er in ons land net geen 60.000 vrouwelijke vrije beroepers, nu is dit aantal bijna verdubbeld. In 2013 startten voor het tweede jaar op rij startten zelfs net iets meer vrouwen dan mannen in een vrij beroep (51% ten opzichte van 49%). Onder 30 jaar zijn vrouwen in de meerderheid.

• 28.439 vrouwen zijn meewerkende echtgenotes, ten opzichte van 3.577 mannen. Vrouwen kiezen dus veel vaker voor dit erg kwetsbare statuut, waarbij bijna alle sociale zekerheidsrechten door de partner opgebouwd worden.

• Bij de zelfstandigen in hoofdberoep is 34% een vrouw. 69% van de zelfstandige vrouwen zit in dit statuut.

• Bij de zelfstandigen in bijberoep is 37% een vrouw. Tien jaar geleden was dit nog 27%. In deze groep stijgt het aantal vrouwen sterker dan het aantal mannen. Ruim een kwart van alle vrouwelijke zelfstandigen is actief in bijberoep.

• 6% van de zelfstandige vrouwen is nog actief na het pensioen, bij de mannen is dit 9%.

• 37% van de stoppers is een vrouw, 63% is een man. Voor beide geslachten komt dit neer op 5% van het totale aantal zelfstandigen. Bijna de helft van de vrouwen (43%) stopt tussen 25 en 40 jaar. De meesten van hen hadden een zaak die niet ouder was dan vijf jaar.

Leeftijd

46% van alle vrouwelijke zelfstandigen in hoofdberoep is tussen 40 en 55 jaar oud. Dit loopt gelijk met de mannen. 47% van alle vrouwelijke zelfstandigen in bijberoep is 30-45 jaar oud. Bij mannelijke bijberoepers ligt het zwaartepunt rond 45-50 jaar.

De grote kloof tussen het aantal mannelijke en vrouwelijke zelfstandigen ontstaat vanaf de leeftijd van 30 jaar. Dit komt ongeveer overeen met het moment waarop er kinderen in het gezin komen.

Soort onderneming

Vrouwen werken overwegend in de vrije beroepen (dit geldt voor 35% van alle zelfstandige vrouwen), en zijn ook sterk vertegenwoordigd in de handel (34% van alle zelfstandige vrouwen).

Aandeel vrouwen binnen volgende bedrijfstakken:

• Vrije beroepen: met 72% zijn vrouwen het sterkst vertegenwoordigd in de paramedische sector

• Handel: 35%

• Nijverheid: 17%

• Landbouw: 28%

• Visserij: 24%

Vrouwen werken vooral in sectoren die gekenmerkt worden door hoge concurrentie, lage marges en hoge uitvalpercentages. Ze kiezen vaak voor activiteiten met een lage investeringskost, waardoor ze ook meer concurrentie ondervinden.

• 43% van de vrouwelijke zelfstandigen verdiende minder dan 7.500€ het afgelopen jaar, ten opzichte van 33% van de mannen.

• 31% van de vrouwelijke zelfstandigen verdiende meer dan 25.000€, ten opzichte van 38% van de mannen.

Specifieke motivatie

Volgens het onderzoeksrapport ‘Vrouwelijk Ondernemerschap in Vlaanderen. Onontgonnen creatief potentieel’ van Flanders DC zijn vrouwelijke ondernemers minder gemotiveerd door financiële drijfveren en status dan mannen. Ze kiezen voor het ondernemerschap omdat ze dan meer erkenning krijgen voor hun prestaties. Als motivatie noemen vrouwen vaker ontevredenheid met hun carrièrepad. Het gaat niet zozeer om de inhoud, maar wel om de carrièremogelijkheden.

Ook de grotere flexibiliteit in de job kan vrouwen overtuigen om zelfstandige te worden, omdat ze zo werk- en gezinsverplichtingen beter op elkaar kunnen afstemmen. Tegelijk zijn het ook juist de lange en flexibele uren, de zware werkdruk en de weinige vrije tijd die de combinatie arbeid-gezin juist kunnen bemoeilijken. Dit schrikt veel vrouwen met een ondernemingsidee dan ook af.

Specifieke sterktes

Volgens Flanders DC leggen vrouwelijke ondernemers meer nadruk op relaties en op inspraak door hun personeel dan mannen. Ze weten hoe te investeren in loyale werknemers. Ook vinden vrouwen creativiteit in de onderneming belangrijker dan mannelijke ondernemers. Ze stimuleren ook meer creativiteit in hun bedrijf.

Daarnaast hebben vrouwelijke ondernemers volgens het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen 30% minder kans om failliet te gaan dan hun mannelijke collega’s. Dit zou te maken hebben met het feit dat vrouwen zich over het algemeen beter voorbereiden alvorens ze de spong wagen en ook tijdens hun ondernemerschap rationeel en berekend te werk gaan. Zo spelen ze bijvoorbeeld sneller in op onbetaalde facturen. Dit is belangrijk, want schulden vormen vaak de hoofdoorzaak van faillissementen. Bovendien beginnen ze eerder klein en zijn ze minder gefixeerd op groei. Vrouwen zijn ook vaak minder beschroomd om externe hulp in te roepen wanneer ze met een probleem zitten.

Beperkingen

De eigen perceptie blijkt vooral een boosdoener te zijn. Het stereotiepe beeld van ondernemer is immers een blanke man tussen 40 en 60 jaar. Volgens het onderzoeksrapport van Flanders DC vinden vrouwen dat ze minder menselijk kapitaal (kennis, vaardigheden en ervaring) en sociaal kapitaal (netwerken) bezitten dan mannen. Ook zeggen ze dat ze minder opportuniteiten detecteren om te ondernemen.Vrouwen leunen ook meer dan mannen op informele netwerken (familie, vrienden…) en maken minder gebruik van formele zakennetwerken.

Daarnaast blijkt dat vrouwen meer angst hebben om te falen: 53% van de vrouwen die een opportuniteit ziet om een bedrijf te starten, is bang dat het niet zal lukken. Bij mannen is dat 33%. (Global Entrepreneurship Monitor, 2012)

Specifieke noden

Door de moeilijke combinatie tussen arbeid en gezin klinkt bij vrouwelijke zelfstandigen de vraag naar een uitgebreide en flexibele kinderopvang en hulp in het huishouden. Veel vrouwen weten niet dat ze na de bevalling recht hebben op 105 gratis dienstencheques voor huishoudhulp die ze ten laatste 15 weken na de bevalling moeten opnemen.

Steun

Het is duidelijk: ondersteuning en zelfvertrouwen, correcte informatie op het juiste moment, uitwisselen van ervaringen met andere ondernemende vrouwen, netwerking met experts… zijn belangrijke troeven om als vrouwelijke zelfstandige stevig op eigen benen te staan. Daarbij is het bijzonder nuttig om te weten welke steunmaatregelen de federale, de Vlaamse en de lokale overheid kunnen bieden aan vrouwelijke zaakvoerders.

Daarom organiseert zij-kant een info- en netwerkavond voor ondernemende vrouwen. Interesse? Schrijf je snel in via info@zij-kant.be of 02/552 02 65. Deze avond is gratis.

Praktisch

Wanneer? Maandag 15 juni 2015, 19.00 uur – 22.00 uur

Waar? Kunstencentrum Vooruit, Sint-Pietersnieuwstraat 23, 9000 Gent (Balzaal)