Terwijl de Belgische abortuswet haar 27ste verjaardag viert, staat het heikele onderwerp ook op de Boliviaanse politieke agenda. Een nieuw wetsvoorstel geeft sociale organisaties hoop, en jaagt de katholieke en conservatieve beweging de stuipen op het lijf.
Solidariteitsorganisatie FOS bericht over het nieuwe wetsvoorstel dat voor een versoepeling van de wetgeving zorgt. Volgens de lokale feministische ngo Colectivo Rebeldía is onveilige abortus immers de derde belangrijkste doodsoorzaak van vrouwen in Bolivia.
Verschrikkelijke situaties
Dit hoge sterftecijfer is te verklaren door de huidige strafwet die bepaalt dat abortus alleen in uitzonderlijke omstandigheden mag worden toegepast. Indien de gezondheid van de vrouw in gevaar is, of indien de zwangerschap het gevolg is van een verkrachting. Is dit niet het geval, dan kunnen de vrouw en medeplichtigen tot maximaal 6 jaar gevangenisstraf worden veroordeeld. “Dit leidt nog steeds tot verschrikkelijke situaties”, verduidelijkt Moira Rimassa van Colectivo Rebeldía. “Wanhoop drijft de mens tot het nemen van gevaarlijke beslissingen. Veel tienermeisjes nemen bij een ongewenste zwangerschap een pil die bloedingen stimuleert, met alle risico’s van dien. Onlangs was er de case van een vrouw in La Paz die een natuurlijke miskraam kreeg. Na hevige buikpijn en bloedingen besloot ze een arts op te zoeken. De arts vertrouwde het zaakje niet en besloot de politie te verwittigen in plaats van de vrouw te helpen. De politie kwam ter plaatse en de vrouw werd meteen gearresteerd op verdenking van een illegale abortus. De arts was ervan overtuigd dat de vrouw een pil had genomen die moest leiden tot de afdrijving van de foetus. Niet alleen verloor de vrouw haar baby, ze werd meteen opgesloten!”.
Reddend wetsvoorstel
Het nieuwe wetsvoorstel wil abortus gedeeltelijk depenaliseren. Het befaamde artikel 157 van de strafwet zou abortus mogelijk maken indien de vrouw in armoede zou leven en niet over voldoende middelen zou beschikken om voor het kind te zorgen, of indien ze nog studeert. Dan mag de vrouw binnen de 8 weken een einde maken aan de zwangerschap. De abortus wordt niet beperkt in tijd indien het leven van de vrouw in gevaar is, indien het kind een zware misvorming heeft, indien de zwangerschap het gevolg is van een verkrachting, of indien het een zwanger kind of adolescente betreft. UN Women verwelkomt het wetsvoorstel en stelt dat “indien het voorstel wordt goedgekeurd, het heel wat vrouwenlevens zal redden”.
Stap voorwaarts
Het Boliviaanse wetsvoorstel is een heuse stap voorwaarts na vele jaren strijd van sociale organisaties. Het wetsvoorstel werd gelanceerd door het Boliviaanse parlement waar regeringspartij MAS de absolute meerderheid heeft. “Hoewel het een heuse stap vooruit is, is het nog steeds niet genoeg. De termijn van 8 weken is veel te kort. We hopen dat we het parlement nog kunnen overtuigen, maar weet dat de conservatieve krachten in het land ook in beweging zijn!” waarschuwt Pérez.
De voortrekkers van het wetsvoorstel geven zelf aan dat er nog nood is aan sensibilisering. Het is maar de vraag of het Boliviaanse volk klaar is voor zo´n progressieve wetgeving. De katholieke kerk, die op ramkoers ligt met Boliviaans president Evo Morales, heeft nog steeds een grote invloed op de Boliviaanse moraal. Zoals te verwachten huiveren ze van dit wetsvoorstel. “Dit verminkt de Boliviaanse strafwet. Armoede wordt op die manier een reden voor kindermoord”, reageerde Monseigneur Pesoa. De aartsbisschop van Santa Cruz ging nog een stapje verder en verweet het parlement van “pogingen tot uitroeiing van de armen”.
Hoe zit het bij ons?
Ook in België staat abortus nog steeds in de strafwet. Een zwangerschapsafbreking mag enkel onder welomschreven voorwaarden. Zo is abortus niet strafbaar als de ingreep wordt uitgevoerd binnen de twaalf eerste weken van de zwangerschap (te tellen vanaf de bevruchting). De vrouw die abortus wenst, moet ook verklaren dat ze zich in een noodsituatie bevindt. Wat als noodsituatie kan worden opgevat, zegt de wet niet, maar het is wel duidelijk dat de beslissing bij de vrouw moet liggen. Minstens zes dagen voor de ingreep plaatsvindt, moet de vrouw een arts raadplegen.
Hiermee staan we verder dan Bolivia, maar toch is ook de Belgische wetgeving te restrictief. Ter gelegenheid van de 25ste verjaardag van de wet, op 3 april 2015, vroeg zij-kant een uitbreiding van de wettelijke termijn. Abortus na twaalf weken kan immers enkel om een medische reden (twee artsen moeten stellen dat de vrouw een ernstig gezondheidsrisico loopt of dat de foetus een extreem ernstige en ongeneeslijke ziekte heeft). Wie geen medische maar wel een andere reden heeft om de zwangerschap af te breken, wordt doorverwezen naar het buitenland. Dat is hypocriet, maar ook gevaarlijk. De vrouwen die door deze restrictie uit de boot vallen, behoren immers meestal tot de meest kwetsbare groepen: zij die psychologische problemen hebben, geen vangnet hebben, druk van buitenaf ervaren om de baby te houden, minderjarig zijn…
Vorige zomer dienden sp.a-kamerleden Karin Jiroflée en Monica De Coninck een resolutie in om abortus tot twintig weken mogelijk te maken. In De Standaard liet Karin Jiroflée toen optekenen: “De Belgische abortuscentra mogen die vrouwen wel naar Nederland doorverwijzen, maar in eigen land is de ingreep niet toegestaan. Voor de abortus in Nederland krijgen vrouwen trouwens ook geen enkele tussenkomst. Zij betalen er de volle pot, van 600 tot 900 euro.” Verder benadrukte het kamerlid dat er geen enkele medische reden is om de grens op twaalf weken te houden.
(Bron: FOS. Lees hun stuk over de versoepeling van de abortuswetgeving in Bolivia hier)