Op 28 september is het Global Day of Action for Access to Safe and Legal Abortion. zij-kant sluit zich aan bij de Europese mobilisatie van de Wereldvrouwenmars en pleit voor een Europese verankering van het recht op abortus.

In Chili werd abortus nog maar net gelegaliseerd, zij het onder zeer strikte voorwaarden. In het zogenaamd progressieve Europa zijn we niet veel beter af. Spanje kon dankzij massale burgerprotesten in 2014 nipt een verstrenging van de wet tegenhouden, die een jaar later alsnog werd verstrengd door de toelating van de ouders te verplichten voor een zwangerschapsafbreking bij minderjarigen. Ook in Polen kon een massa boze vrouwen de regering er vorig jaar van weerhouden de reeds zeer restrictieve abortuswetgeving totaal af te schaffen, de vraag is echter wanneer een nieuwe poging volgt. In Ierland en Malta is er een totaalverbod, in Hongarije en Polen staat het recht op abortus sterk onder druk.

Ook waar abortus legaal is, zijn of dreigen er beperkingen: door een gewetensclausule voor artsen (Italië), het ontbreken van aangepaste medische structuren (Griekenland, Beieren), personeelstekorten en het schrappen van abortuscentra bij de herstructurering van ziekenhuizen (Frankrijk) of, overal, door de verkiezing van conservatieve of reactionaire regeringen. Het mag duidelijk zijn: nog steeds vindt een conservatieve beweging dat vrouwen niet het recht hebben om zelf te beslissen over hun lichaam en hun leven.

Europese mobilisatie

De Wereldvrouwenmars roept daarom op tot een Europese mobilisatie op donderdag 28 september. De vrouwenverenigingen vragen de Europese beleidsmakers om seksuele en reproductieve rechten, en dus ook het recht op abortus, te beschouwen als fundamentele rechten inzake gelijkheid, net zoals de Portugese Edite Estrela reeds deed in 2013. Het Europees Parlement stemde toen tegen haar rapport met een verschil van slechts acht stemmen.

Praktisch

Wanneer? Donderdag 28 september, 17.30 uur – 20.00 uur

Waar? Vertrek aan de esplanade van het Jubelpark, optocht tot het Schumanplein.

Bekijk hier het Facebook-event.

Hoe staat het in België?

De wet

In België kennen we reeds 27 jaar een abortuswetgeving. Aan de legalisering van zwangerschapsafbreking is een lange strijd voorafgegaan. Het zijn uiteindelijk de inspanningen van de socialisten Leona Detiège (SP), Roger Lallemand (PS) en de liberale Lucienne Herman-Michielsens (PVV) die tot de wet van 3 april 1990 hebben geleid. Deze laat abortus toe onder welomschreven voorwaarden.

Abortus is niet strafbaar als de ingreep wordt uitgevoerd binnen de twaalf eerste weken van de zwangerschap (te tellen vanaf de bevruchting). De vrouw die abortus wenst, moet ook verklaren dat ze zich in een noodsituatie bevindt. Wat als noodsituatie kan worden opgevat, zegt de wet niet, maar het is wel duidelijk dat de beslissing bij de vrouw moet liggen. Minstens zes dagen voor de ingreep plaatsvindt, moet de vrouw een arts raadplegen.

In een later stadium van de zwangerschap is abortus ook toegelaten, op voorwaarde dat twee artsen stellen dat de vrouw een ernstig gezondheidsrisico loopt of dat de foetus een extreem ernstige en ongeneeslijke ziekte heeft.

Uitbreiding termijn

De wet is echter aan hernieuwing toe. Zo pleit zij-kant voor een uitbreiding van de termijn. Wie meer dan twaalf weken ongewenst zwanger is en om een andere dan medische reden echt geen uitweg ziet, wordt in België niet geholpen maar doorverwezen naar Nederland waar abortus toegelaten is tot 22 weken. Dat is niet alleen duur (de ziekteverzekering komt niet tussen), maar ook hypocriet en vooral gevaarlijk. De vrouwen die door deze restrictie uit de boot vallen, behoren immers meestal tot de meest kwetsbare groepen: zij die psychologische problemen hebben, geen vangnet hebben, druk van buitenaf ervaren om de baby te houden, minderjarig zijn…  Deze vrouwen hebben abortus nog het meeste nodig. Sp.a-kamerleden Karin Jiroflée en Monica De Coninck dienden vorig jaar daarom een resolutie in om abortus tot twintig weken mogelijk te maken.

48 uur

Ook vindt zij-kant net als de kamerleden dat de bedenktijd van zes dagen beperkt moet worden tot 48 uur. Dit is immers psychologisch belastend en wie dicht tegen de grens van twaalf weken zit, loopt het risico om te laat te zijn. In de praktijk gaat het bovendien over meer dan zes dagen: deze termijn gaat pas in na de aanmelding bij een arts en het gesprek met een psycho-sociaal hulpverlener.

Doorverwijsplicht

Verder wijst zij-kant op de nood aan een doorverwijsplicht. Artsen kunnen immers niet tot abortus verplicht worden, maar de wet vraagt hen evenmin om patiënten door te verwijzen naar erkende abortuscentra.

Uit het strafrecht

Tot slot vragen wij om abortus uit het strafwetboek gehaald worden, zoals Leona Detiège reeds voorstelde in 1979. Hierdoor blijft zwangerschapsonderbreking immers een misdaad, behalve onder bepaalde omstandigheden, wat het taboe en het schuldgevoel voor vrouwen enkel vergroot. Geen enkele vrouw kiest met plezier voor een abortus, de psychologische impact is zo al zwaar genoeg.