Vandaag 19 november is het Internationale Mannendag, en ja, men bedoelt het ernstig. Het is dus geen initiatief van jolige liefhebbers van bikinibabes, niet eens bedoeld voor mannen die denken dat het elke dag mannendag is. ‘Ook mannen worden gediscrimineerd.’

Internationale Mannendag bestaat al sinds 1999. Vera Claes van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen was de eerste die de dag vorig jaar kenbaar maakte in België. Toen was het nog een vermelding in een opiniestuk naar aanleiding van Nationale Vrouwendag. Vandaag organiseert het IGVM de conferentie ‘Mijn papa is op het werk’. “We willen het bedrijfsleven aansporen om meer rekening te houden met alle werknemers met kinderen in plaats van vooral de moeders”, aldus Claes. Vera Claes is overtuigd van de urgentie van een Internationale Mannendag. “Mannen zijn in nood”, zegt ze. “Uit onderzoek van het IGVM blijkt dat hun levensverwachting lager ligt dan die van vrouwen, 77 jaar voor mannen tegenover 82 jaar voor vrouwen. Op hun twintigste hebben jongens vier keer meer kans om te overlijden dan meisjes; 69 procent van de verkeersongevallen wordt veroorzaakt door mannen, bij de dodelijke ongevallen is 75 procent een man; 13 procent van verkrachtingsslachtoffers zijn mannen die door andere mannen worden verkracht; 72 procent van de zelfdoders zijn mannen.” Ook mannen krijgen te maken met discriminatie, stelt Vera Claes. “Volgens de cijfers worden mannen minder gemakkelijk aanvaard in de zorgsector waar vrouwen duidelijk in de meerderheid zijn. Ook in het onderwijs zijn mannen ondervertegenwoordigd. In echtscheidingszaken worden mannen in het toewijzen van de kinderen nog te vaak benadeeld door rechters die ervan uitgaan dat kinderen beter af zijn bij hun moeder. Het aantal vaders dat ouderschapsverlof opnam verdubbelde tussen 2007 en 2011. Toch ontmoedigt men op de werkvloer mannen die deeltijds willen werken om voor de kinderen te zorgen. De zorgvader wordt nog steeds als een watje gezien, wat de drempel veel groter maakt. Dat maakt het voor vaders die willen zorgen erg moeilijk. “Vandaag is het nog al te vaak de moeder die een stap terugzet voor de kinderen. Maar de combinatie werk en gezin is niet alleen een vrouwenzaak, maar een zaak van vrouwen én mannen. Dat moet worden opengetrokken. We moeten nadenken over de vraag hoe bedrijven mannen kunnen aanmoedigen om een actievere rol in hun gezin te spelen.”

Bondgenoten

Wie de url www.mannendag.be intikt op internet, belandt vreemd genoeg op een pagina van zij-kant die over de Internationale Mannendag gaat. Dat uitgerekend de vrouwenbeweging zich aan de zijde van de mannen schaart, is minder bizar dan het lijkt, vindt Claes. “Als feministe streef ik naar een grotere gelijkheid, ook voor mannen. Alle grote successen die de beweging de voorbije 25 jaar heeft geboekt, werden dan wel bepleit door vrouwen, maar waren er niet gekomen zonder de steun van mannelijke bondgenoten. Het is niet meer dan eerlijk dat de vrouwenbeweging mannen steunt als er voor hen regelingen nodig blijken. Mannen en vrouwen moeten partners zijn, elkaar bevechten is niet meer van deze tijd. Wat uiteraard niet betekent dat we niet zullen blijven sensibiliseren naar vrouwen toe. Als uit cijfers blijkt dat negen op de tien slachtoffers van partnergeweld vrouwen zijn, dan moeten we daar op blijven werken. Alleen mogen we niet vergeten dat één op de tien een man is, en dat dat ook niet niets is.” Discriminatie onder de aandacht brengen is niet de enige doelstelling van Internationale Mannendag. Op de website van International Men’s Day staan ook objectieven als meer aandacht voor de gezondheid en het welzijn van mannen, het bevorderen van de gelijkwaardigheid en de relaties tussen de geslachten, en de focus op positieve mannelijke rolmodellen. Nieuw is mannendag niet. Sinds de jaren zestig gingen er mannenstemmen op om naar analogie met Vrouwendag een Mannendag te organiseren. Omdat ze er ook recht op hadden, omdat ze hun verwezenlijkingen ook in de verf wilden zetten. Hier en daar vierden mannenorganisaties hun eigen dag op 23 februari, twee weken voor 8 maart, Internationale Vrouwendag. In 1994 deed de Amerikaanse professor Mannenstudies, Thomas Oaster, een eerste poging tot het officialiseren van mannendag. Maar het lukte hem niet om internationale ruchtbaarheid te krijgen. Verenigingen en groepen vonden elkaar niet over de grenzen heen, en het initiatief liep een jaar later uit op een sisser.

Cricketrivalen

Dat er toch een draagvlak was voor mannen en hun noden, bleek uit het enthousiasme waarmee in 1999 op 19 november International Men’s Day werd ingevoerd op de eilandennatie Trinidad en Tobago. De man achter het idee is Jerome Teelucksingh, een geschiedenisprofessor die vond dat er meer mannelijke rolmodellen nodig waren waar jonge mannen zich aan kunnen spiegelen. Omdat hij zijn eigen vader als een belangrijk rolmodel had ervaren koos hij diens verjaardag als datum. De Unesco steunde het initiatief, wat uiteindelijk heeft geleid tot een vaste datum. Eens dat was bepaald en de dag succesvol bleek, vond het initiatief snel navolging in Jamaica (in 2001) en Australië (in 2003). India sprong in 2007 op de trein, al bleek de nobele reden in eerste instantie te zijn dat cricketrivalen Australië en Jamaica, Trinidad en Tobago al meededen. In China wordt de dag mee gepromoot door magazines als Men’s Health, FHM en Esquire, en was er afgelopen jaar oproer rond de vraag of mannen ook een halve dag vrij kregen van hun werkgever, net zoals vrouwen op Internationale Vrouwendag. Welke acties men voert, wordt ingevuld door de deelnemende organisaties per land. In Australië wordt bijvoorbeeld nauw samengewerkt met de vaderorganisatie Dads4Kids. In België blijft Internationale Mannendag voorlopig nog kleinschalig. Naast de conferentie op het ministerie voor Tewerkstelling organiseert de provincie Vlaams-Brabant in het Provinciehuis een gelijkekansenuurtje waar onder meer advocate Liliane Versluys een uiteenzetting zal geven over juridische knelpunten in relaties. Tom Nys van vzw Mannenwerk zal het hebben over hoe jongens mannelijke rolmodellen nodig hebben om op te groeien tot rijpe volwassenen. Het is ook Nys die de Belgische website www.internationalemannendag.be registreerde. Vera Claes: “Het is nog pril maar het is een begin. We hebben die Vrouwendagen en Mannendagen nodig, maar uiteindelijk zou elke dag van het jaar een vrouwen- én mannendag moeten worden.”

Interview met Vera Claes, nationaal secretaris van zij-kant en voorzitter van de raad van bestuur van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM), naar aanleiding van Internationale Mannendag (De Morgen, 19 november 2012).